رپورتاژ
» علت ناخن جویدن کودکان چیست؛ ۸ راهکار موثر برای ترک این عادت
حتما در طول عمرتان با صحنه‌هایی از کودکان مواجه شده‌اید که دست در بینی خود گیر کرده، با موهایشان بازی می‌کنند، دندان‌هایشان را روی هم فشار می‌دهند یا حتی ناخن‌هایشان را می‌جوند. این عادات عصبی ممکن است دلایل گوناگونی داشته باشند از جمله کنجکاوی، تقلید، اضطراب و بی‌حوصلگی. اگر این عادات بدون تصحیح به موقع ادامه یابند، ممکن است به مشکلاتی در زمان بزرگسالی منجر شوند. در دوران رشد کودک، او تحت تأثیر فشارها و تنش‌های مختلف قرار می‌گیرد. این موارد ممکن است از دید والدین پنهان بمانند، اما به صورت علائم بیرونی مانند جویدن ناخن، به نمایش درمی‌آیند.
اگر عادت جویدن ناخن کودک شما ملایم بود و تنها در شرایط خاص یا زمانی که تلویزیون تماشا می‌کند رخ می‌دهد، نگرانی زیادی وجود ندارد و احتمالا با رشد و توسعه، این عادت کودکانه کاهش خواهد یافت. اما اگر این عادت به صورت غیرطبیعی و در طولانی مدت ادامه یابد و به خودش آسیب بزند یا به‌طور مداوم این رفتار را ادامه دهد، حتما نیاز به مراقبت و توجه خاص دارد.
برای کمک به کودک در ترک عادت ناخن جویدن، می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد.
یافتن علت اضطراب و تشویش کودک
یافتن علت اضطراب و نگرانی کودک ممکن است یک فرآیند چالش‌برانگیز باشد، زیرا کودکان ممکن است نتوانند به خوبی احساسات و افکار خود را بیان کنند. اما برخی از راهکارها و مراحل می‌تواند کمک کننده باشد:
· موضوعات روزمره: گاهی اوقات علت اضطراب کودکان ممکن است مربوط به موضوعات روزمره و رخدادهایی مانند مدرسه، روابط با دیگران، مسابقات یا وضعیت خانوادگی باشد. با گفت‌وگو و پرسش‌های باز، می‌توانید بهتر درک کنید که چه مواردی ممکن است برای کودک مهم باشند.
· محیط خانوادگی: بررسی محیط خانوادگی و روابط میان اعضای خانواده نیز می‌تواند موثر باشد. برخی از تغییرات در خانواده یا روابط میان والدین ممکن است بر کودکان تأثیر گذار باشد.
· تغییرات در زندگی: هرگونه تغییر در زندگی کودک مانند تغییر مدرسه، جابجایی، ترک یک عادت یا حتی رویدادهای مهم مانند تولد یا رویدادهای خاص ممکن است منجر به اضطراب شود.
· توجه به رفتارها: دقت کنید که آیا کودک در رفتارهای خاصی اظهار اضطراب می‌کند؟ بررسی نشانه‌های فیزیکی و رفتاری مانند خواب و روزهای بیدار، افزایش خشم و اغراق، یا حتی عادت‌های جدید می‌تواند نشان‌دهنده اضطراب باشد.
· گفت‌وگو با کودک: تشویق کودک به گفتگو و ابراز احساسات و تجربیاتش می‌تواند کمک کننده باشد. گاهی اوقات کودکان نیاز دارند تا احساساتشان را با دیگران به اشتراک بگذارند.
· کمک حرفه‌ای: در صورتی که اضطراب کودک به حدی است که تأثیر منفی بر زندگی او دارد، مشاوره با متخصصان، مانند روان‌شناس یا مشاور خانواده می‌تواند کمک کننده باشد.
همواره درک و حمایت از کودکان بسیار اهمیت دارد. شنیدن آنها و ایجاد فضایی امن برای بیان احساساتشان می‌تواند در یافتن علت اضطراب و تشویش آنها مؤثر باشد.
پرهیز از تنبیه و دعوا کردن
ترک عادت جویدن ناخن در کودکان، همانند سایر عادت‌های نامطلوب، نیازمند همت و تلاش فردی کودک است. این عادت‌ها عمدی نیستند و به صورت ناخودآگاه اتفاق می‌افتند. جویدن ناخن در کودکان به صورت خودکار رخ می‌دهد. این عادت حتی در بعضی از بزرگسالان نیز دیده می‌شود و تنبیه و دعوا نه تنها اثربخش نیستند بلکه ممکن است وضع را بدتر کنند. برای رفع این مشکل، می‌توانید به مرور و گام به گام پیش بروید، به عنوان مثال ممنوعیت جویدن ناخن هنگام غذا خوردن یا در محل شام را اعلام کنید. از این طریق، این عمل را محدودتر کنید.
اجازه ندهید که این موضوع در خانواده به ابعاد بزرگتری تبدیل شود و به بحرانی تبدیل شود. استفاده از عباراتی همچون "حالمو بهم نزن" یا "این چه کاریه"، می‌تواند اثرات احساسی شدیدی داشته باشد و نه تنها ترک عادت را تسهیل نمی‌کند، بلکه شرایط را برای خانواده وحشتناک و آزاردهنده می‌کند.
مهم است که بدانید در برخی موارد، کودکان به جدیت این رفتار روی نمی‌دهند و تنها در مواقع خاص به جویدن ناخن می‌پردازند. در این حالت، اقدامات سخت گیرانه یا بازداشت آنها از این عمل ضروری نیست. فقط مراقبت کنید که دست‌های کودک همواره تمیز باشد.
در کل، ایجاد جنجال درباره هر عادت نامطلوبی می‌تواند منجر به تشدید مشکل گردد. از تنبیه‌های سخت‌گیرانه و ضربه‌زنی استفاده نکنید.
کمک به کودک برای ترک و توقف عادت
گاهی اوقات، عوامل خارج از خانه و خانواده، مانند هم‌کلاسی‌ها یا دوستان کودک، ممکن است فشاری بر او بیندازند به منظور ترک عادت‌های نامطلوبش. به عنوان مثال، ممکن است دیگران به او برای عادت ناخن جویدنش بچه‌گانه نگاه کنند یا مسخره‌اش کنند و به همین دلیل، کودک تمایل به ترک این رفتار نشان دهد. در این مواقع، گوش به زنگ باشید و او را تنها نگذارید.
قبل از هر گونه اقدام دیگری، با کودک خود درباره این موضوع صحبت کنید. اجازه دهید احساساتی که به دلیل تمسخر دیگران برایش ایجاد شده است، را با شما به اشتراک بگذارد. او را قانع کنید که به‌رغم هر گونه عادت گاها اشتباه یا رفتار نادرستی که از خود نشان می‌دهد، شما همیشه او را دوست دارید و عشق و احترام خود را به او نشان دهید، تا او احساس کند که شما همواره برایش یک پشتیبان عاطفی محکم هستید.
با این مقدمه، می‌توانید وارد بخش اجرایی شوید و به‌طور مشترک با کودکتان راهکارهای مناسب برای ترک عادت ناخن جویدن را بررسی و امتحان کنید.
صحبت کردن درباره‌ی عادات ناپسند
صحبت کردن درباره عادات ناپسند یک موضوع حساس است که نیازمند توجه و تعامل موثر است. این گونه بحث‌ها به کمک در درک و تغییر این عادات می‌تواند کمک کند. چند نکته کلیدی ممکن است کمک کننده باشد:
· زمان مناسب: انتخاب زمان مناسب برای بحث مهم است. سعی کنید در زمانی صبورانه و در جریانی که هیجان‌ها کمتر است، صحبت کنید.
· استفاده از اصطلاحات مناسب: از اصطلاحات و کلماتی استفاده کنید که نه تنها احساسات کودک را لطیف نگه می‌دارد بلکه موضوع را روشن می‌کند. به جای استفاده از اصطلاحات منفی، از اصطلاحاتی استفاده کنید که تشویق‌آمیز و محبت‌آمیز باشند.
· فراهم کردن یک محیط باز: ایجاد فضایی آرام و باز برای بحث مهم است. این امکان را به کودک بدهید که حرف بزند و احساساتش را بیان کند.
· تشویق به گفتگو و ابراز احساسات: تشویق کودک به بیان احساساتش و تشریح آنچه که احساس می‌کند، می‌تواند کمک کننده باشد. این به او اطمینان می‌دهد که صدای او شنیده می‌شود.
· بیان عشق و حمایت: اعلام عشق و حمایت خود از کودک در هر شرایطی بسیار مهم است. اطمینان از حضور شما به عنوان یک پشتیبان عاطفی برایش امری حیاتی است.
· پیشنهاد راه‌حل‌ها: بحث کردن در مورد راه‌حل‌های ممکن به جای تاکید بر مشکلات، می‌تواند کمک کننده باشد. به کودک خود احتمالا نیاز دارد که بداند چه چیزهایی می‌تواند در جهت تغییر و بهبود این عادات انجام دهد.
یادآوری کنید که بحث درباره عادات ناپسند، باید به گونه‌ای انجام شود که کودک احساس کند در یک محیط محبت‌آمیز و پذیرش‌کننده است و این بحث‌ها به منظور کمک به او برای تغییر بهترین شکل ممکن انجام شده است.
آگاه کردن کودک از عادت‌هایش
زمانی که کودکان عادت جویدن ناخن را ناخودآگاه و غیرارادی انجام می‌دهند، مهم است که آنها را با این عادت آشنا کرده و اقداماتی برای ایجاد آگاهی و کنترل این عمل انجام دهید. یکی از روشهای موثر می‌تواند توافق بر ساخت یک کلمه رمزی باشد که به کودک شما اطلاع دهد که در حال جویدن ناخن است. این کلمه می‌تواند جالب یا دوست‌داشتنی برای کودک باشد و او را هوشیار سازد.
برای آگاه‌سازی کودک، این روش می‌تواند به صورت کلامی یا فیزیکی اجرا شود. اما در انتخاب هشدارهای فیزیکی، باید به وسواس و توجه زیادی توجه کرد زیرا اگر کودک از این روش خوشش نیاید، به شکل تنبیهی برای او تبدیل می‌شود و موثر نخواهد بود.
در صورتی که جویدن ناخن تا حدی است که آسیب به انگشتان و ناخن‌ها وارد می‌کند، می‌توان با توجه به واکنش‌ها و روحیه کودک، از روش‌هایی همچون استفاده از چسب زخم روی انگشتان یا استفاده از لاک‌های ضد جویدن ناخن استفاده نمود.
روشهای سنتی مانند استفاده از مواد تلخ یا تند برای دور کردن کودک از این عادت، البته می‌تواند اثرات جانبی داشته باشد. برای مثال، آغشته کردن سرانگشت‌ها به فلفل ممکن است موجب آزردگی چشم‌ها یا ایجاد حساسیت در کودک شود. اگر از این روش استفاده می‌کنید، حتما باید به این نکته توجه کنید و از موادی که برای کودک مضر هستند، پرهیز کنید.
معرفی یک جایگزین برای جويدن ناخن
از جويدن ناخن می‌توانید به جایی مفید و سازنده‌تر تغییر دهید. در اینجا چند فعالیت که می‌تواند جایگزین مناسبی برای جويدن ناخن باشد:
· مراقبت از ناخن: به جای جويدن ناخن، می‌توانید به کودکان یاد بدهید که به ناخن‌های خود مراقبت کنند. این شامل برش دقیق، شکل دهی، و استفاده از مرطوب کننده‌های ناخن می‌شود.
· استفاده از مهارت‌های استراحت: آموزش به کودکان مهارت‌های استراحت می‌تواند جایگزین مناسبی برای جويدن ناخن باشد. فعالیت‌های مانند دمیدن عمیق، مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفسی می‌توانند به کودک کمک کنند تا با استرس و اضطراب بهتری مقابله کنند. در این خصوص می‌توانید تست روانشانسی رایگان داشته باشید.
· فعالیت‌های دستی: ارائه فعالیت‌هایی که نیازمند استفاده از دست‌ها است، مثل مدل‌سازی با خمیر بازی یا ساخت اشیاء هنری می‌تواند به کودک کمک کند تا انرژی خود را در جایی مفیدتر مصرف کند.
· تمرین‌های تحرکی: تحرک بدنی و ورزش می‌تواند به کودک کمک کند تا استرس را کاهش دهد. ورزش‌هایی مانند دویدن، پرش و ورزش‌های گروهی مثل فوتبال یا بسکتبال می‌تواند جایگزین مناسبی باشد.
· استفاده از پزشک یا مشاور: در صورتی که جويدن ناخن ناشی از اضطراب یا مسائل روانی دیگر باشد، مراجعه به پزشک یا مشاور می‌تواند به کودک کمک کند تا با این موارد مقابله کند و به جایگاهی مفیدتر برای کنترل استرس و اضطراب برسد.
از روشهای متنوع و فعالیت‌هایی که به کودک احساس سازنده‌تری می‌دهد و توجه او را از عادت جويدن ناخن منحرف می‌کند، استفاده کنید.
پشتکار و خسته نشدن
هرگز از خستگی و ناامیدی فرو ریخته نشوید. اگر تاکنون در روند مبارزه با عادت ناخن جویدن کودکان خود موفق نشده‌اید، امید را از دست ندهید. همیشه راه‌حل‌های دیگری وجود دارد که احتمالاً هنوز امتحان نکرده‌اید. بهترین راه برای مقابله با این موضوع، حفظ آرامش و قوت قلب است. تنبیه و تهدید هیچگاه به هدف شما کمک نخواهد کرد.
همانطور که آسمان به زمین نمی‌آید، ترک یک عادت نیز نیازمند صبر، مطالعه، و تلاش است. با تلاش مداوم و پشتکار، این عادت نیز قابل اصلاح است. مهمتر از همه، با دست به عمل شدن و به دنبال راهکارهای جدید و مؤثر بگردید. این اقدامات ممکن است زمان ببرد، اما با ادامه تلاش، می‌توانید به نتایج مطلوب دست یابید.
پس با قدرت و ایستادگی، به دنبال راه‌های جدید بگردید و از تجربیات و مشاوره‌های جدید استفاده کنید. هیچگاه امکان ایجاد تغییر و بهبود را فراموش نکنید.
ضرورت نگرانی و رسیدگی جدی
در موارد بسیار نادر، جويدن ناخن در کودکان ممکن است نشانه‌ای از اضطراب شدید و مشکلات روانی باشد. در این شرایط، شدت جويدن ناخن به حدی است که می‌تواند به پوست و گوشت دستان کودک آسیب وارد کند. اغلب این نوع حاد از جويدن ناخن همراه با حرکات دیگری همچون کندن مژه‌ها و موها، بی‌خوابی، کم‌خوابی و سایر رفتارها و عادت‌های غیرعادی ایجاد می‌کند. در این موارد، حتما باید به مشاور و پزشک متخصص مراجعه کرد و نیاز است که مسئله به صورت جدی مورد بررسی و درمان قرار گیرد.
باید بدانید که انسان قادر است تمامی عادات نامطلوب خود را ترک کند. شما تنها به کمی حمایت، پشتکار و دانش نیاز دارید. امروزه، با پیچیدگی‌های زندگی، نمی‌توان به سادگی جمله "بزرگ می‌شه یادش میره" اکتفا کرد. در این دنیای پرپیچیدگی، نیاز به برخورد علمی و آگاهانه بیشتر از هر زمان دیگری احساس می‌شود، به ویژه در مورد کودکان که به حمایت و آگاهی والدین خود نیاز بیشتری دارند.
" ایلان پلاس: بهترین مقصد برای یافتن مشاوران با تجربه"
ایلان پلاس یکی از برجسته‌ترین و بهترین سایت‌های روانشناسی است که به شما امکان می‌دهد تا به راحتی بهترین مشاوران حوزه را برای رفع مشکلات و بهبود روانی خود پیدا کنید. این سایت یک پلتفرم کاربر پسند و منابع گسترده‌ای را در اختیار دارد که افراد می‌توانند از آن برای دسترسی به مشاوران متخصص و کارآمد استفاده کنند.
یکی از بزرگترین مزایای ایلان پلاس ، انتخاب دقیق و دقیق‌ترین مشاوران متخصص است. این سایت با ارائه پروفایل‌های جامع و دقیق از مشاوران، به کاربران اجازه می‌دهد تا مشاور مورد نظر خود را بر اساس تخصص، تجربه و نظرات مشتریان قبلی انتخاب کنند. اینجا محیطی فعال و قابل اطمینان است که کمک به افراد برای پیدا کردن بهترین مشاور برای نیازهای شخصی خود می‌کند.
همچنین، ایلان پلاس به کاربران خود امکان ارتباط آنلاین با مشاوران ارائه می‌دهد. این ویژگی ارتباطی مستقیم و آسان را بین مشاور و مشاوره‌جو فراهم می‌کند و امکان گفتگو و مشاوره در هر زمان و هر مکانی را به کاربران می‌دهد.
در نهایت، با توجه به استانداردهای بالا و ارائه خدمات با کیفیت، ایلان پلاس به عنوان یکی از بهترین منابع برای جستجو و ارتباط با مشاوران روانشناسی شناخته می‌شود و به کاربران خود امکان می‌دهد تا به سرعت و به‌طور موثر به راه‌حل‌های روانشناسی برای مشکلاتشان دست یابند.
